Doğal yaklaşım metodundan türeyen bu 5 dil edinim yöntemi ile dili çok kolay bir şekilde ezberlemeden,saatlerce uğraşmadan öğrenin.
Önceki yazımızda doğal yaklaşım metodunu anlatmıştık.Bu yazımızda ise bir dili öğrenirken yapıldığında %100 başarı sağlayacak 5 dil edinim yöntemine değineceğiz.
1)Dili öğrenme, dili edin.
Doğal yaklaşım metodunda dili öğrenmek ve dili edinmek arasında önemli farklılıklar vardır.
Dil Öğrenme bilinçli şekilde yapılır.
- Kelime kurallarını ezberlemeye çalışırken
- Kelimelerin kullanımını ezberlemeye çalışırken
- Fiil çekimlerini ezberlemeye çalışırken
- Hangi tense daha doğru onunla ilgilenirken
dil öğrenilir.
Dil öğrenme anlamı ;
- Dile çalışıyorsun
- Dilin dilsel şekillerine çalışıyorsun(gramer,fonotik)
- Ve bu şeyler birbiriyle nasıl bağlantı analitik yorumluyorsun
Çoğu öğrenme işi sadece sınıfta yapılır.Ama sen bunları sınıftan bağımsızca öğrenmeye çalışacaksın.
Dil Öğrenme sana güzel notlar aldıracak ama sürekli tekrara seni mahkum edecek tekrarı bıraktığın gün dil öğreniminin bittiği gün olacak.
Edinim; çoğunluğu iletişimsel olarak çok farklı aktiviteler içerir.
- Anlama
- Dinleme
- Dilin nasıl kullanıldığını dikkat etme
Bu aktiviteler sana dili iletişim için kullanma fırsatı verir.
Örneğin İtalyan bir ailenin yanında kalıyorsun.Her gün sen onların nasıl konuştuklarını dinlemek zorundasın.Annenin çocukları uyandırırken bağırmasını,yemeğe çağırırken ne dediğini. Büyük annenin sana İtalyanca konuşmasını dinleyeceksin çünkü bazen o senin İtalyanca bilmediğini unutacak.Her gün o dile maruz kalacaksın. Bir şeyler sen anlamadan olacak.Yavaşça o dili kapacaksın. Bir şeyler söylendiğinde yapabilir hale geleceksin.Belki ilk başta çat pat birkaç kelime söyleyebileceksin.Sonra ifadeleri kapacaksın ardından sıfatları,filleri yavaş yavaş kapacaksın.Böyle gidecek.
Bu kaçınılmaz bir şey.Beyninin doğal olarak bir şeyi kavraması edinimi garanti kılar.
Dile maruz kalma sen dili edinmeyi öğrenmekten daha fazla istediğinde çok büyür.
Dil edinimci olarak,Sen kendini anlaşılabilir içeriğin ve aksiyonun içine koymalısın.
Dizi izlemek,
şarkı dinlemek
podcast dinemek,
çocuk kitabı okumak ve
yerli konuşmacılarla konuşmak.
Herşeyi anlamak zorunda değilsin sadece izle,dinle ve yerli konuşmacılar nasıl konuşuyor hisset.
Mesela telefonunun dilini hedefteki dil yapabilirsin.Ya da evinde eşyaların üzerine hedef dildeki adıyla post it yapıştıra bilirsin.
Doğal ortamı yakalayabilmen için yapabileceğin çok fazla şey var.İlla o ülkeye gitmene gerek yok.Bu bloğu takip etmen bile seni yabancı dil edinim konusunda geliştirir.Çünkü anlaşılabilir aksiyon içeren sayfaları örnek olarak gösteriyoruz.Dili edinmeyi gösteriyoruz.
Örneğin;
2)Kuralları yık.Hata yapmaktan korkma
Şimdi, burada söylenenleri asla gramer hiç önemli değil,gereksiz kullanmasam da olur diye algılamayın ya da asla sürekli yaptığın gramer hatalarını düzeltmemen gerektiği gibi bir çıkarım yapma.
Emin ol ki çok fazla doğru kullanım yapacaksın.Buradaki asıl nokta , gramer oyunda erken gelmez.Sen dille tecrübe kazandıkça yavaş yavaş gramerde gelecek.
Dili ilk edinirken hata yapmaya ve aptal aptal bakmaya açık olmalısın. Bunun anlamı bir kelimenin telafuzunda emin olmayabilirisn ama ağzını açıp konuşacaksın.Ve ya kelimenin o anlamda olduğuna emin olmayabilirisin ama kullanacaksın bu kadar.
Hata yapacaksın.Emin ol.Dünya sen hata yaptın diye dönmeyi kesmeyecek.
Şunları yaparken sorun olmayacak çok rahat olacaksın;
- Yanlış fiil çekimi
- Yanlış cinsiyet çekimi
- Yanış kullanım
- Yanlış anlam
- Yanlış tercüme vb.
Hata yapıyorum diye utanma ama aa hata yapıyorum diye de sevinmeyeceksin tabi.Onlar orada olacak.Zamanla hataların azalacak.
En iyi yapabileceğin şey;
İnternetten dil öğrenimi için birisini bulup onunla Skype ten pratik yapmak olabilir.O senin hatalarını tatlı bulup onun diline ilgilendiğin için sevinecek ve sana yardım edecektir.
Olmadığın biri gibi davranmana gerek yok.Başlangıç seviyesinde isen ona başlangıcım de .Dürüstlük çok güçlü endişe öldürücüdür.Partnerinle her zaman dürüst olmalısın.
Tamamını hedef dil konuşmana gerek yok çat pat Türkçe kelimede kullanabilirsin
Yerli konuşmacılar sana karşı nazikçe hatalarını düzeltecek.Sende onları nazik bir şekilde alacaksın.Unutma grameri düzletmek gerçekten de senin önceliğin değil.Sadece anlaşılabilirlik konusunda düzenlemelere çok öncelik ver.
Hata yapmayı ölüm sanma.Konuş hata yap ve kendine deki;
600 hata yaptım yinede hayattayım çok şükür.
Senden hata yapma konusunda rahat olmanı istiyoruz.Hata yapmanın büyük bir şey olmadığını fark et, sezgilerini hata yapmaya aç ve çocuklar gibi hata yap.
3)Farklı durumlarda farklı hislere maruz kal
Bir ülkeye o ülkenin ana dilini öğrenmek için gitmek sadece o dile maruz kaldığında çalışır.Mesela Almanya’ya Almanca için gittiniz fakat Türk mahallerinde hep Türkçe konuşuyorsunuz.Almanca öğreneceğinizi düşünüyor musunuz?
-Hayır..
Bir ülke değiştirmek size dil edindirmez. Dile maruz kalmanız size dil edindirir.
Yabancı ülkeye gittin.Tamam dili edineceğim deyip dışarı atlamana da gerek yok aslıda. Orada bir arkadaş edinirsin ve onunla muhabbet edersin işte maruz kaldın o dile.
Diğer bir metot ise İstanbul gibi metropol bir şehirde yaşıyorsanız ve turistlerle doluyorsa o şehir gidin ya benim yaptığım gibi birilerini çevirip iki çift laf etmeye çalışın ve ya bazı uygulamalar vasıtası ile ülkenize gelen yabancılarla iletişim kurun.Buluşun iki kahve için onlara ülkemizi,yemeği falan sorun en güzel dil edinim metodu olabilir.
4)Seviyene uygun materyal ile çalış
Kimse yeni konuşmaya başlamış bir çocuğa al şu fizik kitabını öğren demez değil mi? Çoğu dil edinimcinin yanıldığı nokta kendi seviyesine uygun olmayan materyal ile çalışmasıdır
Şunları duymuşsunuzdur;
- Çok hızlı konuşuyor
- Bu kitapta bir tane kelime bile anlamıyorum
- Cümleler çok uzun
- Partnerimin söyledeği şeyi çözümlemek için vakit çok dar.
Bu demek olmuyor ki o dil çok ağır ve ya sen çok yavaşsın.Sen yeni öğrenmeye başlayan biri olarak üst seviyelerden bir şeyler kapabilir miyim onu deniyorsun.Halbuki şansın sıfır.Senin için hiç anlam sağlamayan bir şey sana hiçbir şey öğretmez.
Konunun mantığı şu şekilde;
İnsan kendisi için anlam sağlayabilirliği yüksek olan materyali mükemmel olarak edinebilir.
Örneğin ;
Çocuk kitaplarından başlama sebebi budur.Cümleler kısa.Anlamları sade.Ana kelimeler kalın yazılmıştır bu kitapların anlaşılabilirliği yüksektir ve yeni öğrenmeye başlayan için uygundur..
Anlaşılabilirlik ölçütü şu şekildedir.Dili edinen genel hatlarını kavramış mı?Ya da yarısını kavramış mı?Diğer yarısını kavramak ise gelişimdir.
Mesela okuma yazma bilmiyoruz.Ama elimize kitap almış okumaya zorluyoruz. Orodan öğreneceğimiz bilgi sıfırdır.Fakat önce harfleri öğreniriz sonra Ali ata bak gibi cümleleri okumayı en son o kitabı okuyacak seviyeye geliriz.
Yani kafanı boşa anlama kapasitenin üstündeki şeylerle yorma onun yerine biraz anladıklarına odaklan ve çalış.Sonra kendine deki” az daha ilerisi var”.Ve yavaş yavaş zirveye yaklaş.
Kendi üst seviye materyallerle kendini harcayacağına,stratejik olarak yeterli zaman ve eforla gelişebileceğin materyal seç.
5)Dil ediniminde mükemmeliği giden yolu stressiz inşa et
Baskı altında başarılı olabilenler vardır.Mustafa Kemalerdir onlar.Parlamaları için baskı gereklidir.Eğer ortada baskı yoksa onlar kendileri baskıyı çıkarır ve kendilerini kendilerinden başkasının üstesinden gelemeyeceği baskının içine sokarlar.Üstesinden gelirler.Parlarlar.
Bu insanlar yüzyılda bir gelir.Her insan baskı altında başarılı olamıyor.Her insan Mustafa Kemal olamıyor.
Emin olun ki,birazcık stres ve gerilimin yapıcı olduğu yerler vardır özellikle tıp,hukuk,iş sahalarında.Fakat dil edinim doktrininde ,Karshen gerilim sıfır ve ya çok az olmalı der
Dilin başarılı bir şekilde edinilimesi için ,sadece motivasyonun yüksek olması gerekmez aynı zamanda gerilimin de az olması gerekir.Yoksa konuştuğumuz tüm dil edinim girdileri beynimizde yerini bulamaz.
Yerini soramayacak kadar gergin olan bir insan dil edinmeye yoğunlaşamaz ve anlamsal girdiler maalesef girmez.Her şey boş olur.
Doğal yaklaşıma göre dil edinmede baskı olmayacak. Dil deki baskı belki seni sınavdan geçirir yada bir şeyler ezberlemeni sağlar.Fakat sana asla o dili edindirmez. (Edinim ile öğrenmeyi yukarda konuşmuştuk.)
Dil edinimi diyalog kurarken sanki yabancı dilde kurmuyormuşcasına rahat olmamızı bekler bizden.Sen araçla ilgileneceğine içerik ve mesajla ilgilenirsin dil edinmede.
EE kafandan baskıyı at artık
- Ben bir ayda yabancı dili öğrenecem
- İki ay sonra çatır çatır konuşacam vs
Gibi şeyler söyleme ,kendini şartlandırma.
Onun yerine kendini o dile maruz bırak.İspanyol La case de papeli izle,Çin sushilerini ye,İngilizce çocuk kitabı oku.Asla notu,zamanı,yolunu düşünme.Sadece kendini dili dinleyebileceğin,okuyabileceğin,çevrede n’oluyo izleyebileceğin bir ortama koy.
Eğer bunu yaparsan dil edinimin birkaç ayda en üst seviyelere kadar ulaşacaktır.
Dil edinim özet
Doğal yaklaşımın temel mantığını yukarıdaki 5 madde genişleterek açıklıyor bizlere.Yabancı dili aynı bir çocuğun yaptığı gibi olaylara,durumlar maruz kalarak edin diyor.Kafamızdaki dil edinim cihazını (language acqusition device) girdilerle(Dinleme,okuma,izleme) açık tut.Hata yapmaktan korkma git konuşmaya çalış hata yap .Dil edinmede çocuk gibi ol diyor.
Dil edinmek için günlük en az 1 saat o dile maruz kalmamız gerekli.Biliyorum çoğumuz yurtdışını görmedi ne de görmeye fırsatı var.Ama dili öğrenmek istiyor.Biz bu blogta en çok yabancı ülkeye gitmeden dil nasıl edinilir ona değinceğiz.
Dili edinmek mi istiyorsun hadi durma artık dil edinmede çocuk ol.Dile maruz kalmaya başla.
Hepinize kolay gelsin.
